Wil jij dagelijks tegen je eigen grafkist aankijken?

Geconfronteerd worden met je eigen sterfelijkheid

Wie ziet er nou graag iedere dag zijn eigen doodskist waar je later in eindigt?  Dat confronteert je met je eigen sterfelijkheid. Toch regelen sommige mensen  wel de nodige zaken voor hun dood: ze hebben de eigen uitvaart al geregeld,  hun doodskist is al in huis en ze gebruiken die zo lang als kamerscherm of boekenkast, op de bank ligt een plaid dat bij beter kijken een lijkwade blijkt en ze hebben het graf al gekocht. De grafsteen of het grafmonument is al uitgekozen en soms zelfs al geplaatst. .

Documentaire fotografe

Docufotografe Saskia Aukema fotografeerde en interviewde een aantal van deze mensen. Het resultaat: heel bijzondere en mooie foto’s en unieke verhalen in een expositie in uitvaartmuseum Totzover.

Mooi Doodshemd als uitzet cadeau

Het was vroeger niet ongebruikelijk dat in de uitzet ook doodskleden zaten. Meestal waren dat witte doodshemden van katoen. Netjes gestreken.  En zelfs werd het soms als huwelijksgeschenk cadeau gedaan tijdens de bruiloft.

Dat kunnen we ons nu nog maar moeilijk voorstellen. Tijdens de grote voorjaarsschoonmaak werden de ongebruikte lijkhemden gewassen en met de strijk netjes gestreken. Het was destijds een standaard klusje voor de vlijtige huisvrouw die daarmee herinnerd werd aan haar eigen sterven en de vergankelijkheid van het leven.

“Ik heb gewoon niet zoveel met de dood….” Vandaag de dag houden we de (gedachte aan) doodgaan en onze eigen vergankelijkheid zo lang als we kunnen uit onze gedachten en buiten de deur. We denken liever niet aan sterven en verlies, “we hebben er niet zoveel meer mee…” Veel liever vieren we het leven en voelen we ons jong en vitaal liefst tot aan het moment van de dood op hoge leeftijd. Oud worden en dood gaan zijn gewoon niet zo populair…. Misschien dat iemand daarom tijdens een uitvaart nota bene fluisterde: “Ik heb gewoon niet zoveel met de dood….”

Tijden veranderen

Toch is er een verandering gaande: het ontkennen en krampachtig negeren van denken aan ons eigen sterven lijkt te veranderen. Initiatieven als kistclubs (leden maken hun eigen kist en strijden om de mooiste en meest unieke creatie) zijn populair in Nieuw-Zeeland.

Het van oorsprong Japanse gebruik waarbij in de eigen kist wordt proefgelegen – past deze kist mij? – wint aan populariteit in Nederland.

Denkend aan later

Nederlandse uitvaartbegeleiders vragen ons om alvast onze uitvaartwensen op te schrijven. Zodat we zeker weten dat de nabestaanden straks een passende uitvaart zullen organiseren. En ook grafstenen en grafmonumenten worden steeds vaker al ruim voor de dood geregeld. Voorbeeld is dit familiegraf op begraafplaats Zorgvlied. Het is al lang geleden geplaatst en (gelukkig) tot op heden nog leeg.

en en omgaan met de dood een belangrijk deel van hun dagelijks leven geworden.

Expositie uitvaartmuseum

Museum Totzover op de Oosterbegraafplaats in Amsterdam toonde op de expositie “De Kist al in huis” prachtige foto’s (met verhaal) van Saskia Aukema. bekijk de expositie “De Kist al in huis” 

Over Saskia Aukema

Saskia Aukema is een Nederlandse journalist en fotograaf. Ze houdt van ‘slow’ journalistiek: verhalen die zich geleidelijk ontwikkelen en tonen, vaak over iemands levensbeslissingen en hoe deze hun identiteit bepalen. Afgezien van haar werk voor dagblad Trouw, werd haar breed tentoongestelde fotoreeks zoals Veiled nationaal toegekend in 2016 en 2017. Ze heeft twee publicaties, Bekeerd (2014) en Veiled (2017), op haar naam staan.

Jeroen Stok

Dit artikel werd geschreven door Jeroen Stok.  Jeroen is beeldhouwer en ontwerpt behalve gedenkstenen, grafkunst ook RVS sculpturen en kunst in opdracht. Gestileerde moderne kunstwerken die een opvallend lichte en positieve uitstraling hebben. Het ontwerpen van grafmonumenten in samenspraak met nabestaanden is een belangrijk onderdeel van zijn werk, dat meestal meer betekenis heeft voor mensen dan een “gewoon” kunstwerk.